Bayram tatilinde maaile babamın memleketini ziyarete gittik. Dünyada eÅŸi benzeri olmayan Kapadokya bölgesini buz gibi havada titreyerek de olsa daÄŸ tepe, bayır aÅŸarak oÄŸlumuza tanıtmaya çalıştık. Küçücük yaşına raÄŸmen Kaan bile ulaÅŸtığımız zirvelerdeki panoramik güzelliÄŸi seyretmeye, insanların maÄŸaralarda nasıl bir yaÅŸantı sürdüÄŸünü dinlemeye doyamadı.

Göreme’de kaldığımız otel konum, mimari, servis anlamında dört dörtlüktü. Beni rahatsız eden tek ÅŸey çocukların anormal bir sigara dumanına maruz kalıyor olmalarıydı. Gerçekten de otelin her bir köÅŸesi baca gibi tüten insanlarla doluydu. Sabah kahvaltıda baÅŸlayıp, gece yatana kadar süregelen bu dumanlı ortam beni deli etti.

Ben aÄŸzına sigara sürmemiÅŸ biri deÄŸilim. Yine de hayatımın hiçbir döneminde tiryaki olmadım, hatta paket bile taşımadım. HamileliÄŸim döneminde sigara içmek bir yana, kokusuna bile tahammül edemez olmuÅŸtum. Bebek beklerken sigara içen anne adaylarının sütünün azalacağını; bebeklerinde doÄŸumsal anomali riskinin artacağını; akıl ve kas yapısı geliÅŸimlerinde gerilik olabileceÄŸinin bilincindeydim. Kendimi, dolayısıyla bebeÄŸimi dumanlı ortamlardan soyutlamaya iÅŸte o dönemde baÅŸladım.

OÄŸlumuz dünyaya gelmeden eÅŸimle evde sigara içmeme; gelene de içirtmeme kararı aldık. Kararı almak kolay ama çantalarından çıkardıkları sigara paketine hamle yapan misafirlere “ya, biz artık evde sigara içmiyoruz” deyip balkonun yolunu göstermek baÅŸlarda zordu; alınıp, küsenler oldu. Dert deÄŸil, ÅŸimdi oÄŸlumuzu, hiç deÄŸilse kendi evimizde sigaraya görsel olarak alıştırmama, içmeyi özendirmemenin gönül rahatlığını taşıyoruz. Yaptığımız çok mu takdire ÅŸayandı? Hayır, gayet normal ve olması gereken basit bir ayarlamaydı…

Aldığımız bir baÅŸka karar Kaan’ın ne benim, nede babasının elinde sigara, evde de sigara paketleri görmemesi ile ilgiliydi. Hakikaten neredeyse altı seneden beri bizleri sigara içerken, sigara paketlerini de saÄŸda solda gezinirken hiç görmedi. Sigara olmayınca çakmak, kibrit gibi ÅŸeylerle de meÅŸgul olamadı.

Arabada sigara içilmediÄŸini yazmama bile gerek yok sanırım. Ben bile arabada sigara kokusuna dayanamazken, kendi çocuÄŸumu ne bizim, ne de bir baÅŸkasının arabasında pasif içici yapacak deÄŸilim. Kırmızı ışıkta durduÄŸumuzda içi duman dolmuÅŸ arabalarda bunalmış çocukları görüp “çocuk yanında sigara içilmez” kararımızın ne kadar yerinde olduÄŸunu bir kere daha anlıyorum.

Ülkemizde konuyla ilgili duyarsızlıktan, içenlerin içmeyenlere karşı olan saygısızlığından son derece rahatsızım. Restoranların birçoÄŸunda halen sigara içilmeyen bölümlerin olmamasını çok garip karşılıyorum. Yan masanın dumanından rahatsız olup da yemeÄŸin ortasında yer deÄŸiÅŸtirdiÄŸimizi çok bilirim….

Ya parklar? Çocuklar için tasarlanmış bu oyun alanlarında bulunan bankları sigara içmek için özel kullanan kiÅŸilere özellikle gıcık oluyorum. Yerlere atılan izmaritlerin çocukların kum kovalarının içinden çıkmasını seyretmeye dayanamıyorum. Son derece medeniyetsiz bir manzara. Herkes gitsin sigarasını evinde içsin, parkları bir zahmet esas sahiplerine yani çocuklara bıraksınlar. Pusetle bebeklerini gezdirirken bir yandan da sigara içen yeni annelere ne demeli? Yazmadan edemeyeceÄŸim; kötü, hem de çok kötü görünüyor. Ne tezat anlayamıyorum.

Tüm yetiÅŸkinler istediklerini yapmakta tabi ki özgürler ancak iÅŸler anne baba olduktan sonra biraz deÄŸiÅŸmeli, yaÅŸam tarzı çocukların daha saÄŸlıklı olması adına uyarlamalara tabi tutulmalı diye düÅŸünüyorum. Evde sigara içiminin kısıtlanması da yapılabilecek en basit uygulamalardan biri.


Eminim zaten biliyorsunuzdur; sigara içmediÄŸi halde sigara dumanındaki binlerce kimyasal bileÅŸiÄŸe maruz kalarak pasif içici olanlar da sigaranın tüm zararlarından nasiplerini alıyorlar. Henüz korunmaya ihtiyacı olan küçük bedenleri halen büyümekte ve geliÅŸmekte olduÄŸundan bebekler ve çocuklar bu dumandan yetiÅŸkinlere oranla daha fazla etkileniyorlar. EriÅŸkinlere göre daha hızlı ve sık nefes alan çocukların ciÄŸerleri sigara dumanındaki zehirli maddelerle daha çok doluyor.

Çevresel sigara dumanı çocuklarda ciÄŸer fonksiyonlarını düÅŸürüyor, çocukluk astımının ve alerjik hastalıkların sıklığı ve ÅŸiddeti artıyor; sinüzit, rinit ve solunuma baÄŸlı problemler tetikleniyor. Sigara içilen evlerde yaÅŸayan çocuklarda boÄŸaz aÄŸrısı ve soÄŸuk algınlığı, hatta kulak enfeksiyonu daha sık oluyor ve daha geç iyileÅŸiyor. Hatta inanmayacaksınız ama uykusuzluk, huzursuzluk ve iÅŸtah bozuklukları bile görülebiliyor. Kısaca çocuk saÄŸlığı bir çok yönden çok olumsuz etkileniyor. Ne için? Etraftakiler beÅŸ dakikalığına keyif alsınlar diye… Aslında her sigara içen anne baba çocuklarının sigara içmeye daha yatkın olacağını biliyor, ama bunu takmayanlar çoÄŸunlukta, umarım yanılıyorumdur.

Sigara yasağının geniÅŸletilmesi ile ilgili yasayı destekliyor, uygulamaya konulmasını dört gözle bekliyorum. Temiz hava ve oksijene en çok ihtiyacı olan çocuklarımız ancak böyle korunabilecekse, varsın tiryakiler azıcık sıkıntı çeksin.

Anneler sigara deÄŸil, mis koksun.

*Bebegim ve Biz Åžubat 2007 sayisinda yayinlanmistir.