Çocukların yetişkinlerden en önemli farklarından biri isteklerinin hemen o anda ertelenmeden tam istedikleri şekilde karşılanmasını talep etmeleridir.

Yetişkinler gibi ertelemek, mevcut olan ile yetinmek ya da var olan kaynakların isteklerini karşılamaya yetip yetmeyeceğini sorgulamak gibi becerileri henüz gelişmemiştir. Bu nedenle de ebeveynler ile çocuklar arasında çatışma yaşanır. Bu çatışmalar içerisindeyken çocuklara sanki yetişkinlermiş gibi açıklama yapmak, onları ikna etmeye çalışmak yada kızmak, bağırmak işe yaramayabilir. Bunun yerine normal bir ses tonu ile kısa ve net bir açıklama yapıp mümkün olmayan isteklerini yapmamak konusunda tutarlı olmak daha yararlı olabilir.

Benzer şekilde çocukların ebeveynlerin onlardan beklediklerini yapmamaları da çatışma yaratan başka bir durumdur. Bu tür durumlarda da çocuğun ne yapmasını istiyorsa ebeveynin önce kendisinin yaparak göstermesi çocuğa model alma fırsatı sağlar. Örneğin odasını toplaması istendiğinde önce anne ve ya babası toplarken çocuğun izlemesi sağlanabilir daha sonraki aşamada ise beraber toplama yapılabilir.

Çocuğun tek başına odasını ilk toplaması sonrasında da iyi toplayamamış olsa bile sözel olarak ödüllendirmek gerekir. Bir başka örnek olarak kahvaltı sırasında masaya davet edilen bir çocuk gelmeyip oyun oynamaya devam edebilir. Gelmesi için tekrar tekrar hatırlatmak, ikna etmeye çalışmak hatta zorla masaya oturtmak işe yaramayabilir.

Tersine çocuğun masaya gelmeme davranışı pekişebilir. Bunların yerine “seninle yemek yemekten çok hoşlanıyoruz hadi masaya gel ” gibi kısa bir cümle ile masaya davet etmek, gelmediğinde ise ısrar etmemek daha uygundur. Ancak sırf aç kalmasın diye yemeğini yanına götürmek ya da onun seçtiği yemekleri yemesine izin vermek doğru olmaz. Bunun yerine acıkıp yemek istediğinde sadece masadaki yemeği yiyebileceğini hatırlatmak ve başka yiyecek vermemek daha uygundur. Bir başka deyişle çocuk ile çatışma sırasında inatlaşmamak, tersine yaptığı davranışı görmezden gelip yaptırımlar uygulamak daha uygundur.

Daha önce çatışmaya yol açan bir davranışının istenilen doğrultuda değişmiş olduğunda çocuk işbirliği için ödüllendirilmelidir. Örneğin “masada benimle yediğin için çok mutlu oldum”, “odanı ne kadar güzel toplamışsın sayende dinlenebiliyorum teşekkürler” gibi cümleler ile çocuk işbirliğine devam etmesi için teşvik edilebilir.

Uzman Psikolog Nilüfer Erkin
Bayındır Hastanesi
312-287 9000